Toplum Yararına Program (TYP), işsizliğin yoğun olduğu dönemlerde veya yerlerde doğrudan veya yüklenici eli ile toplum yararına bir iş ya da hizmetin gerçekleştirilmesi yoluyla özellikle istihdamında zorluk çekilen işsizlerin çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engelleyerek işgücü piyasasına uyumlarını amaçlayan ve bunlara geçici gelir desteği sağlamak amacıyla İŞKUR tarafından uygulanan programlardır.
Program dayanağı aktif işgücü yönetmeliği olup, amacı istihdamın korunmasına ve arttırılmasına, işsizlerin mesleki niteliklerinin geliştirilmesine, işsizliğin azaltılmasına ve özel politika gerektiren grupların işgücü piyasasına kazandırılmasına yardımcı olmak olarak belirlenmiştir. Türkiye iş kurumu, kamu kurum ve kuruluşları ile yukarıda belirtilen biçimde anılan yönetmelik hükümlerine göre belirli süreli en fazla dokuz aylık dönemlerde sınırlı, TYP yüklenici sözleşmesi yaparak İŞKUR’a kayıtlı ve diğer sayılan şartları taşıyan işsizleri çalıştırmaktadır. Sözleşme konusu işte çalışıcak işçileri İŞKUR belirlemekte, ücret, sigorta ve vergileri işçiyi çalıştıran kamu kurum ve kuruluşu tarafından düzenlenen hakedişlere göre İŞKUR tarafından karşılanmaktadır. çalışacak işçiler kayıtlı işsizler arasından noter huzurunda çekilen kura ile belirlenmektedir. Aynı kurada çalışacak sayısının yarısı kadar yedek işçide belirlenmekte, başlamayan veya devam etmeyenin yerine yedeklerden çağırılmaktadır. ( https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=17197&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 )toplum yararına program nedir?
Toplum Yararına Program ( TYP ) Kapsamında çalışan kişiler işçi midir ?
TYP kapsamında çalışan kişiler de Mahkeme kararı ile işçi kabul edilmiştir. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 10.06.2019 tarihli kararı ile, Toplum Yararına Çalışma Projesinin bir istihdam projesi olup eğitim amaçlı bir proje olduğu bu haliyle idare bünyesinde işçi olarak çalışan işçi, işyerinde eğitim alan kursiyer değil aksine işçi olduğu kabul edilmiştir. Yine Yargıtay tarafından 2017 yılında verilen kararda, işsizlerin İŞKUR’a başvurması sonucunda noter kurasıyla listeye girmesi üzerine sivil toplum kuruluşları, kamu kurum kuruluşları veya özel sektör iş yerlerinde çalıştıkları, iş için başvuruda bulunanın bu yönde bir taahhütte bulunmasının statüsünün işçi sayılmasını engellemeyeceği, bu nedenle TYP uyarınca çalışan kişinin işçi sayıldığı kabul edilmiştir.
Toplum Yararına Program ( TYP ) Kapsamında çalışan işçiler iş akdi sona erdiğinde kıdem ve ihbar tazminatı kazanır mı ?
Evet. Program kapsamında çalışan işçiler gerekli şarları sağlaması halinde kıdem ve ihbar tazminatı alırlar. Somut olayda, İŞKUR bünyesinde çalışan işçinin eğitim öğretim süreci bittiği nedenle iş akdi feshedilmiştir. TYP li işçi tarafından açılan davada Van İş Mahkemesi tarafından verilen karaR ile, iş sözleşmesi süresinin sona ermesi işverene tazminatsız ve bildirimsiz olarak iş akdini feshetme hakkı vermediğinden TYP li işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesine karar verilmiştir.
Kıdem tazminatı; Yargıtay’ın, “işverene ait işyeri ya da işyerlerinde belli bir süre çalışmış olan işçinin, işini kaybetmesi halinde, işinde yıpranması ve yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve iş yerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık olmak üzere, kanuni esaslar dahilinde işverence işçiye verilen toplu para” olarak tanımladığı bir tazminattır. İşçinin kıdem tazminatı talep edebilmesi belli şartları taşımasına bağlıdır. Kıdem tazminatı kazanmasının en temel şartı işçinin en az 1 yıl işyerinde çalışmış olmasıdır. Bunun yanında işveren tarafından yapılan feshin İş Kanununun 25/II. maddesinde sayılan ahlak ve iyiniyet kurallarrına uymayan haller kapsamı dışında olması gerekir.
Toplum Yararına Program ( TYP ) Kapsamında çalışan işçiler işsizlik maaşı alabilir mi ?
Toplum Yararına Program Kapsamında çalışan işçiler tarafından en çok merak edilen konulardan biri de TYP kapsamında çalışan işçilerin işsizlik maaşı alıp alamayacağıdır. İşsizlik sigortasına hak kazanma şartları 6111 sayılı Kanunun ile belirlenmiştir. Buna göreişçinin işsizlik maaşı alabilmesi için, “hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olması” gerekmektedir. Bu bağlamda Kanun’da geçerli şartları sağlayan Toplum Yararına Program ( TYP ) kapsamındaçalışan işçiler işsizlik maaşı da alabilirler.
Tüm bu kararlar doğrultusunda, İŞKUR bünyesinde TYP li olarak çalışan kişilerin iş akdini feshedilmesi halinde İş Kanunu’nda diğer şartları da sağlamsı halinde kıdem ve ihbar tazminatı hakettiği kabul edilmiştir. Bu kapsamda İş Mahkemelerinde açılacak dava ile TYP li işçilerin şartları sağlaması halinde kıdem ve ihbar tazminatı alması mümkündür. Açılacak olan davada hak kaybına uğramamak adına bu konuda özellikle TYP alannda dava açmış ve bu alanda çalışmış uzman İş Hukuku Avukatlarından yardım alınmasını tavsiye ederiz. İş avukatı İzmir konusunda uzman avukatlar, bu tür davaların yürütülmesinde müvekkillerine rehberlik ederek haklarını korumalarına yardımcı olabilirler.
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Av.Özlemnur Kaynak
Av.Harun Ümit Eren
Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukukhttps://www.instagram.com/kapitalhukuk/https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
