SOYBAĞININ REDDİ NEDİR?

SOYBAĞININ REDDİ NEDİR?

Türk Medeni Kanunu 285. Madde hükmüyle kabul edilen “babalık karinesi” âdi karinedir. Dolayısıyla bu karine aksinin ispat edilmesi halinde çürütülebilir niteliktedir. Babalık karinesinin çürütülmesi “soybağının reddi” olarak tanımlanır. Soybağının reddini sağlayan dava ise “soybağının reddi davası”dır. Ret müessesiyle baba ile çocuk arasında kurulmuş olan soybağının ortadan kaldırılması amaçlanır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI NEDİR?

Babalık karinesinin çürütülebilmesi ve baba ile çocuk arasındaki soybağının ortadan kaldırılabilmesi ancak soybağının reddi davası ile mümkündür. Bu nedenle koca, tek taraflı bir irade beyanında bulunarak, anne ile bu hususta bir anlaşmaya vararak yahut ret davası dışında bir dava açarak soybağını reddedemez, ortadan kaldırılmasını sağlayamaz.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?

Davayı kimlerin açabileceği hususu Türk Medeni Kanunu’nun 286 ve 291. Maddelerinde düzenlenmiştir. Kanunun 286. Maddesinde dava hakkı “Koca, sobağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu dava ana ve çocuğa karşı açılır. Çocuk da dava hakkına sahiptir. Bu dava ana ve kocaya karşı açılır.” hükmü ile düzenleme altına alınmıştır. Buradan soybağının reddi davasının baba tarafından ana ve çocuğa karşı ve çocuk tarafından ana ve babaya karşı açılabileceği anlaşılmaktadır. Öte yandan davayı açma hakkı sadece koca, çocuk ve anaya değil diğer ilgililere ve baba olduğunu iddia eden kişiye de tanınmıştır. Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 291. Maddesinde “Dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde kocanın altsoyu, anası, babası veya baba olduğunu iddia eden kişi, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir. Ergin olmayan çocuğa atanacak kayyım, atama kararının kendisine tebliğinden başlayarak bir yıl, içinde soybağının reddi davasını açar. “şeklinde ifade edilmiştir. Buradan kocanın dava açma süresinden önce ölmesi, gaipliğine karar verilmesi ya da ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybetmesi halinde davayı açma hakkının kocanın alt soyuna, anasına ve babasına tanındığı anlaşılmaktadır. Böylece davayı açabilecek mirasçıların sınırlarının daraltıldığı söylenebilir. Kanun hükmünden davayı açmaya hakkı olan taraflardan diğerinin de “baba olduğunu iddia eden kişi” olduğu anlaşılmaktadır. Kanunun 291. Maddesinde sayılan kişilerin davayı açma hakları ikincil (tâli) mahiyettedir. Yani bu kişilerin dava açma hakları belirli koşulların oluşması şartı ile sınırlandırılmıştır.  

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEMELER

Soybağının reddi davasında yetkili mahkeme taraflardan birinin dava ya da doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir. Bu davalardaki yetkili mahkeme ise aile mahkemeleri olarak belirlenmiştir.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER

Türk Medeni Kanunu’nda soybağının reddi davası hak düşürücü sürelere bağlanmıştır. Bu konudaki düzenleme kanunun 289. maddesinde “Koca, davayı, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl, içinde açmak zorundadır. Çocuk, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorundadır. Gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.” denilmiştir. Bu madde hükmünden de anlaşılacağı üzere çocuk ergin olduğu tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde  davayı açmak zorundadır. Davayı açacak olan kişi koca ise, davayı çocuğun doğumunu ve baba olmadığını yahut ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel birliktelikte bulunduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl ve her halde doğumdan itibaren 5 yıl içinde açmak zorundadır. Türk Medeni Kanunu’nun 291. Maddesinde ise diğer ilgililer ve kayyımın dava açma hak düşürücü süreleri belirtilmiştir. Buna göre kayyım ergin olmayan çocuğa kayyım atandığına dair kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 1 yıl, her halde çocuğun doğumunu izleyen 5 yıllık süre içinde davayı açmalıdır. Diğer ilgililer ise doğumu ve kocanın ölümünü, ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybettiğini yahut hakkında gaiplik kararı alındığını öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde soybağının reddi davasını açmalıdır. Soybağının reddi davalarında hak düşürücü süreler çok önemli olup bu süreler kaçırıldığı takdirde davada menfaati bulunanların zarar görme ihtimali çok yüksektir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2018/6851 E., 2019/5761 K. Sayılı 09.05.2019 tarihli içtihat metninde hak düşürücü sürelere ilişkin “boşanma davasının açıldığı, boşanma davasında durumun davacının çocuğun kendisinden olmadığını bildiğini göstermeyeceği, 20.02.2015 günlü celsede davacı vekilinin, davacının yeni doğum yaptığını, bu çocukla ilgili olarak nesebin reddi davası açacaklarını bildirdiği, bu durumun davacının çocuğun kendisinden olmadığını boşanma davasının açıldığı tarihte bildiğini göstermeyeceği, 20.02.2015 tarihinde öğrenmenin kabulü halinde ise 19.01.2016 tarihinde açılan soybağının reddi davasının Türk Medeni Kanunu’nun 289/1. fıkrada belirtilen bir yıllık hak düşürücü sürede açıldığının kabulü gerekir. Mahkemece süresinde açılan davaya esastan bakılarak toplanan ve toplanacak kanıtlara göre bir karar verilmelidir.” kararı da bu durumu açıkça göstermektedir.

 

SOYBAĞININ REDDİ DAVASININ SONUÇLARI NELERDİR?

Davacının soybağının reddi talepli davasının kabulü halinde çocuk lehine o güne kadar geçerliliği olan babalık karinesinin çürütülmüş olacaktır. Yani soybağının reddi kararı ile beraber babalık karinesi artık bir hüküm ifade etmeyecektir. Kararın kesinleşmesinden itibaren çocuk babasıyla soybağı ilişkisi olan bir çocuk olmaktan çıkacaktır. Böylece çocuk, baba ile soybağı kurulmamış, evlilik dışında doğmuş ve babası hukuken belirlenmemiş olan bir çocuk olacaktır. Bütün bunlara ek olarak soybağının reddine ilişkin hükmün sonuçları geçmişe etkili olup çocuğun doğduğu andan itibaren hüküm ifade edecektir. Bu bakımdan soybağının reddi hükmünün niteliği itibariyle yenilik doğurucu olduğu söylenebilir. Aile hukuku ve soybağının reddi konusunda uzman avukatlarla çalışmak, danışmanlık almak veya dava sürecini beraber takip etmek istediğiniz takdirde İzmir Bayraklı’da hizmet veren Kapital Hukuk Bürosu ile irtibata geçebilirsiniz. İzmir avukat arayışında olanlar için, aile hukuku ve soybağının reddi gibi hassas konularda uzmanlaşmış bir hukuk bürosu, doğru yönlendirmeler ve etkili hukuki destek sağlama konusunda yardımcı olabilir. Kapital Hukuk Bürosu, deneyimli kadrosuyla müvekkillerine profesyonel hizmet sunarak, aile hukukuyla ilgili karmaşık süreçlerde rehberlik etmektedir. Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz. Av.Esra Ersoy Av.Harun Ümit Eren Sosyal Medyada Bizi Takip edin https://www.facebook.com/kapitalhukuk https://twitter.com/kapital_hukuk https://www.instagram.com/kapitalhukuk/ https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk