Taşıyanın navlun karşılığında deniz yoluyla eşya taşımayı, taşıtanın ise navlun ödemeyi üstlendiği sözleşmeye navlun sözleşmesi denir. Türk Ticaret Kanunu madde 1138 vd. ile düzenlenen navlun sözleşmesinin hukuksal niteliği, iki tarafa borç yükleyen ivazlı bir sözleşme olmasıdır.
Bu sözleşmeyle bir eşyanın taşınması üstlenilir. Burada eşyadan kasıt taşınabilir her maddi şeydir. Taşınacak eşya türü ile veya ferden belirlenmiş olabilir. Bu eşyanın ticari eşya olması gerekmeyip taşınacak şeyin sözleşmede yapıldığı sırada mevcut olması da gerekmez.
Taşıma deniz yoluyla gerçekleştirilmelidir. Eşya bir limandan başka bir limana taşınmalıdır. Burada varma limanı bulunması zorunlu değildir. Yapılacak taşımanın kısmen iç sularda gerçekleştirilmesi sözleşmenin navlun sözleşmesi özelliğine halel getirmez.
Eşya taşıyanın zilyetliğinde taşınır.
Taşıma navlun (ücret) karşılığında yapılır.
Navlun sözleşmesi nedir?
Navlun Sözleşmesinin Türleri
Yolculuk Çarteri Sözleşmesi: Yolculuk çarteri sözleşmesi Türk Ticaret Kanunu madde 1138 ile düzenlenmiştir. Bu tür sözleşmelerde taşıyan navlun karşılığında geminin tamamını, bir kısmını veya belirli bir yerini taşıtana tahsis ederek denizde eşya taşımayı üstlenir. Yolculuk çarteri sözleşmesi tek seferlik veya aynı veya farklı limanlar arasında birden fazla sefer için yapılabilir. Yapılacak yolculuklar sözleşmede kararlaştırılır. Kısmi yolculuk sözleşmelerinde geminin belirli bir kısmı veya belirli bir yeri tahsis edilmek suretiyle taşıma taahhüt edilir. Tam yolculuk çarteri sözleşmesinde geminin tamamı tahsis edilerek eşya taşınması taahhüt edilir. Geminin tamamı tahsis edilirken kamaralar hariç tutulur, taşıtanın izni olmadan kamaralara eşya yüklenemez. Kırkambar Sözleşmesi:Türk Ticaret Kanunu madde 1138 ile düzenlenen kırkambar sözleşmesinde taşıyan ayırt edilmiş bir eşyayı denizde taşımayı üstlenir. Burada ayırt edilmiş eşya ferden belirlenmiş eşya anlamında kullanılmadığından taşınacak eşyanın cins ve miktarı itibariyle belirlenmiş olması ayırt edilmiş sayılması için yeterli sayılır. Kırkambar sözleşmesinin yolculuk çarteri sözleşmesinden farkı şudur: Kırkambar sözleşmesiyle geminin tamamı, bir kısmı veya bir yerinin tahsisi söz konusu olmadan eşya taşıma taahhüt edilir. Taşıyan eşyayı güverte dışında geminin istediği yerine yükleyerek taşıyabilir. Eşya ancak yükletenin izniyle güvertede taşınabilir.
Navlun sözleşmesi şekil şartı
Navlun sözleşmesinin kurulmasında özel bir şekil şartı aranmamakta olup tarafların sözleşmenin kurulmasına yönelik karşılıklı ve birbirine uygun iradeleri ile sözleşme kurulur. Sözleşme sözlü olarak ve kırkambar sözleşmesinde yükün yüklenmesiyle zımni şekilde kurulabilir. Uygulamada navlun sözleşmeleri yazılı olarak yapılır. İspat açısından da HMK’da düzenlenen “senetle ispat zorunluluğu” sebebiyle sözleşmenin yazılı olarak yapılması önem taşır. Yolculuk çarter partisi, TTK madde 1139 ile düzenlenen, bir emtia senedinden ziyade ispat aracı olan bir belgedir. Hükme göre yolculuk çarteri sözleşmesi kurulduğunda taraflardan her biri sözleşme şartlarını içeren bir yolculuk çarter partisinin giderini karşılamak kaydıyla düzenlenmesini talep edebilir, bunun kendisine verilmesini isteyebilir. Yolculuk çarter partisinin yanında ayrıca konişmento da düzenlenmektedir. Taşıyan ve taşıtan arasındaki ilişkide navlun sözleşmesi hükümleri dikkate alınır, taşıyan ve konişmento hamili arasındaki ilişkide konişmento esas alınır. Konişmentoda yolculuk çarter partisinden bir şarta atıfta bulunulması halinde bu şartın konişmento hamiline karşı öne sürülebilmesi için konişmentonun devri sırasında çarter partinin bir suretinin hamile verilmesi lazımdır. Kırkambar sözleşmesinin de yolculuk çarteri sözleşmesi gibi belgeye bağlanması mümkündür. Yalnız kırkambar sözleşmesinde taraflara sözleşme şartlarını içeren belge düzenlenip verilmesini talep etme hakkı tanınmamıştır. Bununla birlikte yükletenin talebi üzerine sözleşmenin ifası sırasında taşıyan bir konişmento düzenleyip vermekle yükümlüdür. Söz konusu konişmento taşıyan ile gönderilen arasındaki ilişkiyi düzenlemekte olup kırkambar sözleşmesi için de ispat belgesi niteliği taşır.
Navlun Sözleşmesinin Tarafları
Taşıyan: Navlun sözleşmesinde deniz yoluyla eşya taşıma taahhüdünde bulunan taraftır. Taşıyan aynı zamanda donatan veya işleten olabilir fakat bu zorunlu bir unsur değildir. Taşıtan: Taşıyan ile navlun sözleşmesi akdeden veya kendisi adına veya hesabına navlun sözleşmesi akdedilen, deniz yoluyla eşya taşıma karşılığında navlun ödeme borcu altına giren taraftır. Bu kişi yükün maliki olmak zorunda değildir. Fiili Taşıyan: Sözleşmede taşıyan olan tarafın, üstlendiği taşımanın gerçekleştirilmesini kısmen veya tamamen kendisine bıraktığı, kendisine bırakılan taşımayı gerçekleştiren taşıyandır. Fiili taşıyan, eşyanın zıya veya hasara uğramasından, geç teslimden kaynaklanan zararlardan, bu olayların eşya kendi hakimiyetinde bulunduğu sırada meydana gelmiş olmaları kaydıyla TTK anlamında taşıyanın sorumluluğu hükümleri uyarınca sorumlu tutulabilir. Yükleten: Taşınacak malı gemiye getiren veya taşıyana teslim eden kişidir. Yükleten aynı zamanda taşıtan da olabilir. Gönderilen: Varma limanında yükü teslim alma yetkisine sahip olan kişidir. Gönderilenin bu hakkı konişmentoya, konişmento düzenlenmemişse navlun sözleşmesine dayanır. Gönderilen aynı zamanda taşıtan veya yükleten de olabilir. Navlun Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk KurallarıYabancılık unsuru içermeyen navlun sözleşmesi kaynaklı uyuşmazlıklarda Türk Ticaret Kanunu madde 1138 uygulanır. Yabancılık unsuru içeren navlun sözleşmesi kaynaklı uyuşmazlıklarda ise MÖHUK madde 29 uygulanır. Bu düzenlemeye göre navlun sözleşmesi tarafların seçmiş olduğu hukuka tabi olur. Tarafların uygulanacak hukuku seçmediği durumlarda sözleşmeyle en sıkı ilişkili ülke hukuku uygulanır. Sözleşmeyle en sıkı ilişkili ülke, aynı zamanda yüklemenin veya boşaltmanın yapıldığı veya gönderenin esas işyerinin bulunduğu ülke olması şartıyla sözleşmenin kuruluşu sırasında taşıyanın esas işyerinin bulunduğu ülkedir. Sözleşmenin en sıkı ilişkili olduğu bir ülke bulunmadığı takdirde durum ve şartlara göre taşıma sözleşmesiyle en sıkı ilişkili hukuk olduğu tespit edilen hukuk olaya uygulanacaktır.
İzmir’in en iyi avukatı, müvekkillerine navlun sözleşmeleriyle ilgili olarak haklarını korumalarında ve sözleşmelerin doğru bir şekilde hazırlanmasında yardımcı olabilirler. Bu, özellikle taşıma işlemlerinin başarılı ve sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesi için önemlidir.
Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.
Stj.Av.Çağla Ersungur
Av.Harun Ümit Eren
Sosyal Medyada Bizi Takip edin https://www.facebook.com/kapitalhukukhttps://twitter.com/kapital_hukukhttps://www.instagram.com/kapitalhukuk/https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk
