Bu yazımızda maaş haczinin hukuki boyutu ve faydaları bu kurumla alakalı ilgili Yargıtay kararları ile kanun maddeleri ışığında ele alınacaktır.
Giriş
Maaş haczinin, alacaklıların alacaklarını tahsil etmek için başvurabilecekleri bir yoldur. Bu işlem, borçlu kişinin maaşından belirli bir miktarın alacaklıya ödenmesini sağlar. Maaş haczinin hukuki boyutu, hem borçlunun hem de alacaklının hakları ve sorumlulukları açısından ele alınmalıdır. İzmir avukat, hukuki süreç boyunca tarafları bilgilendirebilir ve adil bir çözüm bulunması konusunda yardımcı olabilir.
Maaş Haczinin Uygulanması
Maaş haczinin uygulanması, borçlu kişinin işverenine yapılan bir bildirimle başlar. Bu bildirimde, borçlu kişinin maaşının belirli bir miktarının alacaklıya ödenmesi istenir. İşveren, maaş haczini uygulamakla yükümlüdür. Ancak, işverenin yasal hakları ve sorumlulukları vardır.
Maaş Haczinin Hukuki Faydaları
Yukarıda da değinildiği üzere maaş haczi, borçlu kişinin maaşından alacaklı kişinin alacağının ödenmesi için yapılan bir hukuki işlemdir. Bu işlem, hem alacaklı hem de borçlu için bazı faydalar sağlayabilir. İşte maaş haczi hukuki faydalarından bazıları:
Alacaklı açısından: Maaş haczi, alacaklı kişinin alacağının tahsili için etkili bir yöntemdir. Alacaklı, borçlu kişinin maaşından doğrudan alacağını tahsil edebilir ve uzun bir yargı süreci beklemek zorunda kalmaz. Ayrıca, maaş haczi işlemi, alacaklıya borçlu kişinin maddi durumu hakkında bilgi sağlar ve borçlu kişinin ödeme planını takip etmesine yardımcı olur.
Borçlu açısından: Maaş haczi, borçlu kişinin borcunu ödemesi için caydırıcı bir yöntemdir. Borçlu kişi, maaş haczi işlemi ile karşı karşıya kaldığında, borcunu ödemek için daha fazla çaba sarf edebilir. Ayrıca, borçlu kişiye belirli bir ödeme planı sağlanabilir ve ödeme planına uyulduğu takdirde maaş haczi işlemi sona erdirilebilir.
Hukuki açıdan: Maaş haczi, bir hukuki işlem olduğu için, alacaklı kişi ve borçlu kişi arasındaki borç ilişkisini yasal bir şekilde çözmek için kullanılabilir. Bu işlem, yargı süreci ile uğraşmadan alacaklı ve borçlu kişi arasındaki anlaşmazlığı çözmek için bir yol sağlar.
Adil bir işlem: Maaş haczi, borçlu kişinin maaşından sadece borçlu kişinin ödeme yapması gereken tutarı tahsil eder. Alacaklı kişi, borçlu kişinin tüm maaşını haciz edemez. Bu nedenle, maaş haczi işlemi adil bir yöntem olarak kabul edilir.
İşverenin Hakları ve Sorumlulukları
İşveren, maaş haczini uygularken bazı haklara sahiptir. Öncelikle, işveren, borçlu kişinin maaşının belirli bir kısmının haczine izin veren bir mahkeme kararı olmadan maaşını kesemez. İşveren, mahkeme kararına uygun olarak borçlu kişinin maaşından belirli bir miktarı alacaklıya ödemelidir.
İşveren, maaş haczini uygularken borçlu kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli miktarda maaşın muhafaza edilmesinden sorumludur. Örneğin, borçlu kişinin kira, gıda ve diğer temel ihtiyaçlarını karşılamak için gereken miktarda maaşın muhafaza edilmesi gerekmektedir.
İşveren, borçlu kişinin maaş haczine uğraması durumunda, alacaklıya ödenmesi gereken miktara göre bir ödeme planı hazırlamalıdır. Bu plan, borçlu kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli miktarda maaşın muhafaza edilmesini de içermelidir.
Borçlu Kişinin Hakları ve Sorumlulukları
Borçlu kişinin de maaş haczinde bazı hakları ve sorumlulukları vardır. Öncelikle, borçlu kişi, maaşının belirli bir kısmının haczine izin veren bir mahkeme kararı olmadan maaşından kesinti yapılamaz. Borçlu kişi, maaş haczinin uygulanması nedeniyle maddi sıkıntı çekerse, işverene başvurarak ödeme planında değişiklik yapılmasını talep edebilir. Borçlu kişi, maaş haczine uğraması durumunda, alacaklıya ödenmesi gereken miktarı ödemekle yükümlüdür. Borçlu kişi, alacaklıya ödeme yaparken düzenli bir ödeme planı hazırlamalıdır.
Bu plan, borçlu kişinin diğer harcamalarını da göz önünde bulundurarak, ödeme yapabileceği makul bir tutarı belirlemelidir. Borçlu kişi, maaş haczinin uygulanması nedeniyle işverenin yasal olarak muhafaza etmekle yükümlü olduğu miktardan daha az maaş alırsa, işverene başvurarak bu durumu bildirmelidir. İşveren, borçlu kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan maaşı muhafaza etmekle yükümlüdür.
Maaş Haczinin Sınırları
Maaş haczinin belirli sınırları vardır. Bu sınırlar, borçlu kişinin maaşından alınabilecek maksimum tutarı belirler. Türkiye’de uygulanan maaş haczine ilişkin sınır ise, 2023 yılı itibariyle brüt asgari ücretin 4’te 1’i olarak belirlenmiştir. Yani, bir borçlu kişinin maaşının 4’te 1’inden fazlası haczedilemez.
MAAŞ HACZİNİN HUKUKİ BOYUTU
Sonuç olarak, maaş haczinin hukuki boyutu, borçlu kişi ve alacaklı arasındaki hak ve sorumlulukları belirler. Maaş haczinin uygulanması, işverenin yasal haklarına ve sorumluluklarına uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Borçlu kişi, maaş haczinin uygulanması nedeniyle maddi sıkıntı çekerse, işverene başvurarak ödeme planında değişiklik yapılmasını talep edebilir. Maaş haczinin sınırları, borçlu kişinin maaşından alınabilecek maksimum tutarı belirler. Anlaşılması zor durumlarda çıkmazları ortadan kaldıran izmir icra avukatıile iletişime geçmeniz önerilir.
İlgili Yargıtay Kararları
Aşağıda maaş hacziyle ilgili Yargıtay kararlarından bazıları yer almaktadır:
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2017/17414 E. ve 2017/24555 K. sayılı kararında, maaş haczi uygulamasının, borçlu kişinin temel ihtiyaçlarını karşılaması için gerekli olan maaşı muhafaza edecek şekilde yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2018/7076 E. ve 2018/16003 K. sayılı kararında, maaş haczi uygulamasının, borçlu kişinin ailevi durumunu, gelirini ve diğer harcamalarını da göz önünde bulunduracak şekilde yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 2019/7157 E. ve 2019/23389 K. sayılı kararında, maaş haczi uygulamasının, borçlu kişinin maddi durumunu olumsuz etkilemeyecek şekilde yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2018/13491 E. ve 2019/3057 K. sayılı kararında, maaş haczi uygulamasının, borçlu kişinin yasal olarak muhafaza edilmesi gereken miktardan daha az maaş alması durumunda işverenin haberdar edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2016/20810 E. ve 2017/13769 K. sayılı kararında, maaş haczi uygulamasının, borçlu kişinin maaşından alınabilecek maksimum tutarın brüt asgari ücretin 3’te 1’i olduğu belirtilmiştir.
Bu kararlar, maaş haczi uygulamasının sadece borçlu kişinin değil, aynı zamanda ailevi durumunu, gelirini ve diğer harcamalarını da göz önünde bulunduracak şekilde yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Ayrıca, işverenin maaş haczi uygulaması nedeniyle borçlu kişinin yasal olarak muhafaza edilmesi gereken miktardan daha az maaş alması durumunda haberdar edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Son olarak, maaş haczi uygulamasının sınırının brüt asgari ücretin 3’te 1’i olduğu teyit edilmektedir.
İlgili Kanun Maddeleri
İcra iflas hukuku ile maaş hacziyle ilgili kanunlar, ülkelere ve bölgesel yasalara göre değişebilir. Türkiye’de maaş haczi ile ilgili kanun maddelerinden bazı örnekler şunlardır:
İcra ve İflas Kanunu’nun 83. maddesi: Bu maddeye göre, borçlu kişinin maaşı, alacaklı kişinin alacağının ödenmesi için haczedilebilir. Ancak, borçlu kişinin maaşının bir kısmının korunması için belirli bir miktarın haczedilemeyeceği belirtilir.
Türk Borçlar Kanunu’nun 309. maddesi: Bu maddeye göre, borçlu kişinin maaşı, alacaklı kişinin alacağı için haczedilebilir. Ancak, borçlu kişinin maaşının bir kısmının korunması için belirli bir miktarın haczedilemeyeceği belirtilir.
İş Kanunu’nun 93. maddesi: Bu maddeye göre, işçinin maaşı, işverenin izni olmadan haczedilemez. Ancak, işçinin alacaklı olduğu durumlarda, işverenin alacağın ödenmesi için maaşı haczedilebilir.
Türkiye’de Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararları: Asgari ücretin belirlenmesi ile ilgili kararlarda, asgari ücretin belirli bir kısmının haciz edilemeyeceği belirtilir.
