İmara Aykırı Yapı
İmar Kanunu, yerleşim yerlerinin belli bir plan ve proje doğrultusunda çevre şartlarına uygun olarak yapılaşmasını sağlar. İmar Kanunu ve belediyelerce alınan karar doğrultusunda arsa ya da arazi üzerinde metrekare, kat ve daire sayısı belirlenerek belli proje doğrultusunda yapı yapılmasına izin verilir. Arsa ya da arazi üzerine yapı yapılmadan önce İmar Kanunu ile gerekli düzenlemelere uygun olacak şekilde belediye ve valilikten yapı ruhsatı alınması gerekir. Mevzuata ve belediyeler tarafından alınan karara göre yapılmayan yapılara kaçak yapı ya da imara aykırı yapı denir. Kaçak yapı ve imara aykırı yapı yapıldığı zaman yapılar hakkında yıkım kararı ya da idari para cezası verilir. Bazen bu iki yaptırım birlikte de uygulanabilir. İmara aykırı yapılar; ruhsatsız ya da ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, tehlikeli yapılar ve taşkın yapılar örnektir. Bu yapıların her birinin mevzuata aykırı olması uygulamada farklı sonuçların ortaya çıkmasına neden olur. Arsa ya da arazi üzerine yapılan kaçak yapılar;- Yapı ruhsatı olmayan ya da yapı ruhsatı ve eklerine uygun olmayan yapılar
- İmar planlarında kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış alanlara taşan yapılar
- Yasal mercilerden izin alınmadan yapılan, köylerde ise köy muhtarlığından izin alınmadan yapılan yapılar
- Kesin yapım yasağı olan yerlere yapılan yapılar
- Taban alanı katsayısına, kat düzenine, fen ve sağlık kurallarına uymayan ve bina derinliği sınırını aşan yapılar
- Bina yüksekliği, çatı eğimi, iç yükseklik, konutlarda bulunması gereken iç bölümler, saçak düzeyi gibi konulara uymayan yapılar
- Komşu mesafelere uymayan ve komşu parsele tecavüz eden yapılar
- İmar yolu ile ilgili planlara, ön cephe hattına, imar planı bölgeleme ilkelerine aykırı olan yapılar
Ruhsatsız Yapı Yıkım Kararı
İmar Kanunu’nda belirtilen şartlara uygun olarak yapı ruhsatı almak zorunlu olduğundan yapı ruhsatı alınmadan yapılan bina, eklenti ve diğer yapılara ruhsatsız yapı denir. Yapı sahibi ruhsat aldığında yapacağı bina ya da eklentiyi belediye ve valilik tarafından belirlenen kurallar ile İmar Kanunu çerçevesinde yapmak zorundadır. Yapı ruhsatı alındıktan sonra 2 yıl içerisinde söz konusu arsa ya da arazi üzerinde inşaata başlanıp 5 yıl içinde de yapı kullanma izin belgesi (ruhsatı) alınmalıdır. Eğer 2 yıl ve 5 yıllık sürelere uyulmazsa ya da bu süreler geçirilirse yapı ruhsatı geçersiz olur. Yapı tamamlandıktan sonra alınacak yapı kullanma izni ile elektrik, su, doğalgaz gibi hizmetlerden yararlanmaya hak kazanılır. Kaçak yapı yıkım kararı verilmeden önce yapım aşamasında ruhsata ya da imara aykırılık tespit edilirse belediye ya da valilik inşaatı mühürler. Eksiklikler giderilirse ya da inşaat ruhsata uygun hale getirilirse bu durumda mühür kaldırılarak inşaata devam edilir. Ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapılan yapılar belediye veya valilik tarafından yıktırıldığında yapılan masraflar % 20 fazla olacak şekilde yapı sahibinden alınır. Binaların ruhsatsız olması durumu dışında taşkın yapılarda da yıkım kararı alınır. Taşkın yapı; yol, yeşil alan ya da otopark gibi kamu hizmetine tahsis edilen alanlara doğru taşarsa idare iki yol izler. Taşkın yapının imara uygun şekilde düzeltilmesi mümkünse düzeltme işlemi yapılır ve yapının devamına izin verilir. Ancak bu yol mümkün değilse ya da taşkın yapı imara izin verilmeyecek yapılardan biri ise bu durumda da taşkın yapılar hakkında yıkım kararı verilir. Yapı sahibinin izni yıkım için aranmaz. Çok karşılaşılmasa da yıkılacak derecede tehlikeli yapılarda da yıkım kararı verilebilir. Yasal mevzuata uygun olarak yapılmış bina zaman içinde terk edilmiş ya da bakımsız olabilir. Bakımsızlıktan bir süre sonra çevredeki yapılara zarar verdiği belediye ya da valilik tarafından tespit edilirse bu yapılar hakkında da yıkım kararı verilecektir. Kaçak ve ruhsatsız yapı olmasa bile kamu güvenliğine dayanarak yıkım kararı uygulanır.
