ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİNDE EHLİYETSİZLİK

ölüme bağlı tasarruf

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİNDE EHLİYETSİZLİK

Ölüme bağlı tasarruf kavramı, miras bırakanın ölümünden sonra gerçekleştirilmesini arzu ettiği hususları içeren bir hukuki işlemdir. Ölüme bağlı tasarrufların iptalinde ehliyetsizlik, mirasçı haklarını koruma amacı taşıyan bir hukuki önlem olup, bireyin sağlıklı bir zihinsel durumda olmaması durumunda adaleti sağlayarak, tasarrufların doğru ve adil bir şekilde değerlendirilmesini temin eder. TMK m.505 hükmünce miras bırakanın sağlığında mallarındaki saklı payı ihlal etmemesi koşuluyla tasarruf özgürlüğü mevcuttur. Miras bırakan tasarruf özgürlüğü sınırları dahilinde malvarlığının tamamı veya bir kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Ölüme bağlı tasarruf serbestisi özel milkiyetin ve onun ayrılmaz parçası irade özerkliğinin uzantısıdır. Tasarruf sonucunda hakkının ihlal edildiğini düşünen hukuksak yararı bulunan mirasçılar iptale yönelik dava açabilmektedir. TMK m.557 hükmünde ölüme bağlı tasarrufun iptali sebepleri sayılmıştır. Bunlar:

1.Tasarruf miras bırakanın tasarruf ehliyetinde bulunmadığı esnada yapıldığında,
2.Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama ile yapıldığında,
3.Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı olduğunda,
4.Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapıldığında olarak ifade edilebilir.
Bu yazılı sebepler dışında bir nedenle ölüme bağlı tasarruf işlemi iptal edilemez.

Ehliyetsizlik sebebi üzerine yapılacak değerlendirmede ölüme bağlı tasarruf, tasarrufta bulunan miras bırakanın kanunun öngördüğü şekilde ehliyet şartlarına sahip olmadığı anda yapıldığında, ilgililerin başvurusuyla hakim tarafından iptal edilebilir. Bu durumda vasiyet için aranan ehliyet şartı TMK m.502 hükmüne göre[ Madde 502- Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve onbeş yaşını doldurmuş olmak gerekir.] ayırt etme gücüne sahip olmak ve on beş yaşını tamamlamış olmak olarak belirtilmişken; miras sözleşmesi için TMK m.503 hükmünde[ Madde 503- Miras sözleşmesi yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak, kısıtlı bulunmamak gerekir.] ayırt etme gücüne sahip olmak, ergin olmak ve kısıtlı bulunmamaktır.

Buna karşılık ergin olmayan kişiler ve kısıtlılar ayırt etme gücü olsa dahi tek başına ya da yasal temsilci vasıtasıyla miras sözleşmesiyle ölüme bağlı tasarruf yapamaz. Miras bırakanın ehliyete sahipken yaptığı tasarruf daha sonra ehliyetini yitirdiği gerekçesiyle iptal edilemez. Aynı şekilde miras bırakanın tasarruf anında ehliyetsizliği mevcut olmasıyla sonradan kazandığı ehliyet de ölüme bağlı tasarrufu geçerli hale getirmeyecektir.

Tasarruf ehliyetinin varlığı karineten kabul edildiğinden tasarruf sahibinin tasarruf ehliyetine ehil olmadığını iddia eden kimse, TMK m.6 hükmü uyarınca iddiasını ispatla yükümlüdür. Tasarruf ehliyeti hakkında getirilen her türlü delil hakim tarafından göz önünde tutulmalıdır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na göre vasiyetnamenin yapılması anında tabip raporu alınmışsa artık vasiyetçinin temyiz kudretine sahip olmadığı tanıkla kanıtlanamaz. İhtilaf halinde Adli Tıp Merkezi mütalaası çözüme ulaştıracaktır. Kaldı ki fiil ehliyetinin nisbi bir kavram olması, kişiye, eylem ve işleme göre değişmesi bu yönde en yetkili sağlık kuruluşu olan Adli Tıp Kurumundan rapor alınmasını da zorunlu kılmaktadır.[ Yargıtay 3.HD. 27/03/2017 T, 2015/17485 E, 2017/3830 K.]

Bunun yanı sıra başvurulan adli tabiplerin kararlarına karşı da adli tıp uzmanlık kurullarına itiraz edilebilir. Bununla birlikte hakim bilirkişi hekimlerin raporuyla da bağlı değildir.[ YHGK, 19/9/956 T. E. 4/19, K. 187.] Ayırt etme gücünün tespitine nazaran yaş ve erginlik şartının tespitini ispat daha kolay olmaktadır. Nüfus sicil kayıtlarıyla ispat mümkün olmasına rağmen de sicilde gösterilen yaşın doğru olmadığı yine her türlü delille ispata açıktır.

 

Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz.

Av.Bahadır Gökhan Kaya

Stj.Av.Abdurrahman Baştan

Sosyal Medyada Bizi Takip edin
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
https://www.instagram.com/kapitalhukuk/
https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk

Son Yazılar

Hukuki Yardım Al

Danışmak istediğiniz her konuda bize ulaşın!

BİZE ULAŞIN