2019 yılında kişisel verinin petrolden daha değerli olduğunu biliyor muydunuz? Peki özel hayat kavramının esasında yok olduğunu, veri toplama ve reklam şirketlerinin sizi sizden daha iyi tanıdığını.. Arkadaşlarınızla bir tatil beldesi hakkında konuşurken aynı gün içerisinde telefon veya bilgisayarınızda o beldeye ulaşım ve hotel reklamlarına maruz kalmanızın sebebini hiç düşündünüz mü?
Aslında hiç güvende değiliz. Çocuklarımızın fotoğraflarını paylaştığımız, kedi videolarına yorumlar yaptığımız sosyal mecralarda hiç mi hiç güvende değiliz. Her birimiz bir veriyiz, bilgiyiz. Amerika’daki başkanlık seçimlerinde Cambridge Analytica isimli bir veri şirketinin ne derece etkin rol aldığı ve sosyal medya üzerinden toplanan veriler sayesinde kişiye özel reklamlarla seçmenlerin tercihlerini ne derece etkilediği ortadadır.
Kişisel veriler; belirli veya kimliği belirlenebilir gerçek ve tüzel kişilerle ilgili tüm bilgileri ifade eder. Kişinin kimlik bilgileri, yaşı öğrenim durumu, tıbbi bilgileri, kişinin tercihleri konuya örnek olarak verilebilir. Kişisel verilerin hukuksal güvence altına alınması, temel hak ve özgürlüklerin korunması açısından oldukça önem taşımaktadır. Çünkü kişinin kendisine ait kişisel verilerin korunmasını talep etmesi temel hak ve özgürlüklerdendir. 20. Ve 21. yüzyılda bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, bilgiye elektronik ortamda erişimin kolaylaşması kişisel verilerin korunmasının önemini arttırmıştır. Örneğin, e-devlet uygulamalarıyla birlikte pek çok kişisel veri elektronik ortamda tutulmaktadır.
Demokratik ülkelerde bireylerin temel hak ve özgürlükleri, anayasalar tarafından güvence altına alınmıştır. Bireylere ait kişisel verilerin korunması da bu kapsamda değerlendirilmelidir. Sosyal medyanın karanlık yüzü, ülkemiz için hala aydınlığa kavuşturulamasa da son yıllarda Kişisel Verilen Korunması Kanununun etkin uygulanması ve özel hayatın gizliliğine ilişkin pek çok güncel kararla karşılaşmaktayız. Nihayetinde kişisel verilerin korunması hukuku teknolojiye ayak uydurmaya çalışmakta, statik olarak büyümektedir. Nitekim 31 Mayıs 2019 tarihinde Kişisel Verilerin Koruma Kurumu tarafından verilen karar da bu konudaki en güncel kararlardan biridir. Karara göre, spor salonu üyelerinin giriş çıkış yaparken avuç izi okutarak biyometrik verileri de içeren özel ve nitelikli verilerini paylaşmak zorunda bırakılması ve bu kişisel bilgi ve verilerin spor salonu hizmeti sunan veri sorumlularınca güvenli şekilde muhafaza edildiğinden şüphe duyulması, Kişisel Verilerin Korunması Kanununun ihlali olarak kabul edilmiştir. Bahse konu somut olayda, üyelere sunulan online üyelik sözleşmesinde, özel nitelikli kişisel veri olan avuç içi izinin alınmasına onay verilmesinin sözleşmenin kurulması için zorunlu bir şart olarak sunulduğu ve açık rıza verilmemesi durumunda kulüp hizmetlerinden yararlandırılmadığı dikkate alındığında üyelerden alınan açık rızanın Kanunun 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendine aykırılık teşkil etmesi nedeniyle Kanunun 18 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi kapsamında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Ayrıca Kurum tarafından veri sorumluları tarafından bugüne kadar işlenen ve muhafaza edilen el, parmak ve avuç izi ile ilgili verilerin Kanunun 7 nci maddesi ile Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak ivedilikle yok edilmesi, eğer ilgili özel nitelikli verilerin üçüncü kişilere aktarılması söz konusu ise, yok etmeye yönelik işlemlerin bu verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere ivedilikle bildirilmesinin sağlanması hususunda veri sorumlularının talimatlandırılmasına karar verilmiştir.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun 2019/81 Esas ve 2019/165 Karar sayılı spor salonuna girişlerde üyelerin avuç içi izi alınmasının temel ölçülü olmadığı ve açık rızanın hizmet alım şartına bağlanamayacağı gerekçesiyle kişisel verileri ihlal ettiğine dair kararın özeti aşağıdadır.
Yazan : Av. Zeynep Karadaş
