Kamu kurumu çalışanları, yaş ve prim gün sayılarını doldurarak kanunun zorunluluk koştuğu şartları yerine getirerek emekli ikramiyesine hak ederler. Emekli ikramiyesi 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile düzenlenmiştir. 1 Ekim 2008 tarihinden önce göreve başlayan memurların emekli ikramiyeleri, 5434 sayılı Kanunun 89. maddesi kapsamında hesaplanmaktadır. 2008 yılının Ekim ayından sonra göreve başlayan kamu görevlilerin emekli ikramiyeleri ise Kanunun Ek 82. maddesine göre ödenir. Her iki gruptaki kamu görevlilerinin emekli ikramiyesi ödeme esasları aynıdır.
15 Temmuz darbe girişimi sonrasında kamudan ihraç edilen personelin özlük hakları ve emekli ikramiyesi hakkında hâlihazırda herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. 673 sayılı KHK’nın 6. Maddesinde OHAL sürecinde fiilen görevine devam eden kamu görevlilerinin emeklilik talepleri ve bu kapsamda alınacak emekliye sevk onayı ve ilişik kesme işlemleri hakkında, 5510 sayılı Kanunun 48. maddesinde yer alan bir aylık yasal sürenin olağanüstü hal döneminde uygulanmaması hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm dışında ihraç olunan kamu görevlilerin emeklilik işlemleri ve emekli ikramiyesi konusunda özel bir düzenleme yapılmamıştır. Yani ihraç olunan personelin ikramiye uygulamasında 5434 sayılı Kanunun 89. maddesi ve ek 82. maddesindeki hükümler esas alınacaktır.
5534 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 89. Maddesine göre;
‘’I. Hizmet sürelerinin tamamı bu Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesi kapsamında geçenlerden emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.
II. Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, bu Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında hizmeti bulunanlardan mülga 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden emeklilik, yaşlılık ya da malullük aylığı bağlananlara ise; bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerine tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda geçen çalışmalarının, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma şartlarına uygun olarak sona ermiş olması şartıyla emekli ikramiyesi ödenir.
III. İkinci fıkra uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi, bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına giren görevlerde geçen her tam fiili hizmet yılı ile sınırlı olarak bu görevlerden ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık tutarı üzerinden ve aylığın başlangıç tarihindeki katsayılar dikkate alınarak ödenir. Mülga 2829 sayılı Kanunun 12. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi ile üçüncü fıkrasının son cümlesinin bu maddeye aykırı hükümleri uygulanmaz.
IV. Yukarıdaki fıkralara göre (1) mülga 2829 sayılı Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara ödenecek emeklilik ikramiyesinin hesabında bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerine tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda geçen ve 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona eren geçmiş hizmet süreleri ve her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreleri dikkate alınmaz. ’ şeklindedir.
Kanunun amacı, herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak geçen hizmet süreleri tek başına aylık bağlanmaya yerli olmayan sigortalıların, bu hizmet sürelerinin, -varsa diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmet süreleriyle- birleştirilmek suretiyle kavuşturmaktır. Bu amaç gözetildiğinde ise herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak geçen hizmet süresi, tek başına o kurumdan aylık bağlanmasına yeterli olması halinde, bu süre, diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmet süreleriyle birleştirilmesi ilgilinin talebine bağlıdır.
KHK ile ihraç edilen bir kamu personeli eğer emeklilik için yaş ve hizmet süresini doldurmuşsa, emekli aylığı ve ikramiyesi herhangi bir koşul olmaksızın 5434/89. madde birinci fıkrası kapsamında ödenecektir. Ancak Sandığa tabi hizmeti tek başına Sandıktan aylık bağlamaya yeterli olduğu halde, hizmetleri birleştirilmek suretiyle Sandıktan aylık bağlanan iştirakçilerin Sandığa tabi hizmetinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermediğinden bahisle ikramiyeden yoksun bırakılması EŞİTLİK VE HAKKANİYET İLKESİNE AYKIRIDIR.
Sonuç olarak; hizmet süresi dikkate alınarak aylık bağlanmış olan kişi, Sandığa tabi hizmeti her ne şekilde sona ererse ersin 5434 Sayılı Kanunun 89/1 hükmü uyarınca ikramiye ödemesinden yararlanabilecektir. Bu hususta Ankara 2. İdare Mahkemesinden aldığımız karar emsal teşkil etmekte ve kamudan ihraç edilenlere sevindirici bir haber niteliği taşımaktadır. İzmir’de emeklilik ve ikramiye ödemelerinde hukuki sorun yaşayan iştirakçiler için uzman hukuk büromuz yardımcı olmaya hazırdır. İzmir avukat, emeklilik ve ikramiye konularında müvekkillerine hukuki danışmanlık sağlayarak, haklarını korumalarına yardımcı olabilirler.
