GEMİ KİRA SÖZLEŞMESİ NEDİR?

Gemi kira sözleşmesi nedir?

Gemi kira sözleşmesi, Türk Ticaret Kanunu madde 1119 vd. da düzenlenmiştir. Kira bedeli karşılığında kiraya verenin geminin kullanımını belirli bir süre için kiracıya bırakmayı üstlendiği bu tür sözleşmeler Eski Türk Ticaret Kanunu’nda ayrıca düzenlenmemişti. Gemi kira sözleşmelerine ilişkin güncel düzenlemeden önce Borçlar Kanunu’nun sicile kayıtlı gemilerin kiralanmasında Borçlar Kanunu gayrimenkul kiralarına ilişkin hükümlerinin kıyasla uygulanacağına dair hükmü ve BARECON (BIMCO tarafından hazırlanan, 1974 yılından beri güncellenerek uygulanmaya devam eden çıplak gemi kira sözleşmeleri) tip gemi kira sözleşmeleri esas alınmaktaydı. Yeni düzenlemeyle kanun koyucu gemi kira sözleşmelerini sağlam bir zemine oturtmayı amaçlamış, sözleşmenin uygulanmasındaki tereddütlü hususları gidermek istemiştir.

Gemi Kira Sözleşmesi Türleri

TTK madde 1119/1’de düzenlenen gemi kira sözleşmeleri: Bu gemi kira sözleşmesinde kiraya veren kira bedeli karşılığında belirli bir süre için geminin kullanımını kiracıya bırakma borcunu üstlenir. TTK madde 1119/2’de düzenlenen gemi kira sözleşmeleri: Aynı maddenin birinci fıkrasında düzenlenen sözleşmenin gemi ile birlikte gemi adamlarının da kiracının emrine verilmesi borcunun üstlenildiği türüdür. Bu durumda kiraya veren yalnızca kira bedeline hak kazanır. Charter by Demise- Demise Charter: Karma unsurlu gemi kira sözleşmeleri, hem gemi kira sözleşmelerinin hem de gemi yönetim sözleşmesinin unsurlarını içerir. Uygulamada sıklıkla kullanılan bu tür sözleşmeler Türk Ticaret Kanunu madde 1119/2 ‘den farklı olarak kiraya verenin, geminin kullanımı yanında “management fee” adı verilen belli bir ücret karşılığında gemiyi donatma, geminin bakımını yaptırma, gemi adamlarını temin etme gibi geminin teknik yönetimine ilişkin yükümlülükleri de üstlendiği sözleşmelerdir. TTK madde 1119/2’de düzenlenen gemi kira sözleşmeleri ve karma nitelikli sözleşmeler arasındaki temel fark şudur: TTK madde 1119/2 ile düzenlenen sözleşmelerde kiraya veren kira bedelinin dışında fazladan bir bedele hak kazanmaz, bununla birlikte geminin teknik yönetimine ilişkin bir borç da yüklenmez. Karma unsurlu sözleşmelerde ise kiraya veren kira bedeline hak kazanmakla birlikte geminin teknik yönetimine ilişkin bir borç da üstlenir.
gemi kira sözleşmesi
gemi kira sözleşmesi nedir?

Gemi Kira Sözleşmesi Özellikleri

Sözleşmenin Kurulması: Gemi kira sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu genel hükümlerine göre tarafların karşılıklı ve birbirine uygun iradelerini beyan etmeleri ile kurulur. Sözleşmenin kurulmasında herhangi bir şekil şartı öngörülmemiştir. Bununla birlikte uygulamada gemi kira sözleşmeleri yazılı şekilde yapılmaktadır. TTK madde 1120’de düzenlendiği üzere sözleşmenin taraflarından birinin talebi üzerine diğer taraf sözleşme şartlarını içeren bir gemi kira senedi düzenleyip vermek zorundadır. Söz konusu senet düzenleyen ve düzenlenmesini talep eden tarafından imzalanmış olması halinde ispat belgesi niteliğinde olması yönüyle önem taşır. Kiracı, geminin kullanımı karşılığında kira bedelini ödemeyi üstlenir. Önemle belirtilmelidir ki, bu sözleşmede kiracı, TTK madde 1061/2’ye göre başkasına ait bir gemiyi menfaat sağlamak amacıyla kendi adına bizzat veya kaptan aracılığıyla kullanan kişi olduğundan üçüncü kişilerle olan ilişkilerinde donatan sayılır. Kiraya veren, geminin kullanımını belirli bir süre için kiracıya bırakır. Gemi kira sözleşmelerinde kiraya veren kişi yalnızca geminin maliki olabilir. Çünkü bu sözleşmelerde kiracının kira sözleşmesinden doğan hakları kanunla sınırlandırılmış olup kiracıya ayrıca bir izin verilmediği takdirde alt kira sözleşmesi yapma hakkı tanınmamıştır. Sicile Şerh: TTK madde 1121’e göre taraflar sözleşmenin Türk Gemi Siciline veya Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından tutulan özel sicile şerhini talep edebilir. Sözleşme sicile şerh edilmek istenmiyorsa taraflar bunu ayrıca ve açıkça kararlaştırmak zorundadır. Kiraya Verenin Hak Ve Borçları:
  1. Kiraya verenin temel borcu geminin kullanımını kiracıya bırakmaktır.
  2. TTK madde 1123 gereğince kiraya veren bu edimini kiralanan geminin sözleşmede kararlaştırılan yerde ve tarihte denize elverişli ve sözleşmeyle gidilen amaca uygun olarak kiracıya teslim etmekle yerine getirir.
  3. Gemi teslim anında bu şartlara uygun olarak hazır edilmemişse buna sebebiyet veren ayıbın durumu değerlendirilir.
    1. Ayıp önemliyse ve kısa sürede giderilmesi mümkün değilse kiracı gemiyi teslim almak zorunda değildir. Kiracı borçlu temerrüdü hükümlerine başvurabilir.
    2. Önemli olmayan, kısa sürede giderilebilecek veya teslim anında mevcut olmayan ve daha sonra ortaya çıkan gizli bir ayıp söz konusuysa, gemi bu sebeplerle yirmi dört saatten fazla hareketsiz kalmışsa kiraya veren yirmidört saati aşan süre için kira bedeli talep edemez. Kira bedeli tahsil edilmişse iade edilmelidir.
    3. Gemi ayıplı olarak teslim edildiğinde kiraya veren kendisine bir kusur yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe teslim borcunun gereği gibi ifa edilmemesi sebebiyle kiracının uğradığı zararları tazmin etmek zorundadır.
    4. Geminin ayıplarından doğan tamir ve bu sebeple değiştirilen parçaların giderleri kiraya verenin sorumluluğundadır.
  4. Gemi, gemi adamlarıyla birlikte kiralanmışsa kiraya veren ve kiracı gemi adamlarının çalıştırılmasından doğan borç ve yükümlülüklerden gemi adamlarına karşı birlikte ve müteselsilen sorumlu olur.
  5. Kiraya veren gemi kira sözleşmesinden kaynaklanan bütün alacakları için belirtilen haklara sahip olur:
    1. Kiracıya ait taşınır ve kıymetli evrak üzerinde hapis hakkına
    2. Kiracıya ödenecek navlun ve diğer alacaklar üzerinde alacak rehinine ve kiracıya ödenecek navlunu teminata almak üzere hapis hakkına
Kiracının Hak Ve Borçları:
  1. Kiracı gemiyi sözleşme hükümleri dahilinde serbestçe kullanma hakkına sahiptir.
  2. Geminin bakım giderleri, gemi teslim alındığı anda mevcut ayıptan kaynaklı olmayan olağan bakım ve tamir giderleri, geminin işletme giderlerinden kiracı sorumludur.
  3. Kiracının temel borcu kira bedeli ödemek olup kira bedeli sözleşmede kararlaştırılan zamanda, sözleşmede bu husus düzenlenmediyse geminin zilyetliğinin devredildiği günden başlayarak aylık olarak ve peşin ödenir.
  4. Kiracı, kira sözleşmesinin bitimiyle birlikte gemiyi teslim aldığı haliyle kiraya verene iade etmelidir. Kiracı bu yükümlülüğünü geciktirmesi durumunda geciktiği sürenin ilk on beş günü için kira bedeli üzerinden, sonraki günler için kira bedelinin iki katı üzerinden hesaplanan tazminatı ödemek zorundadır. Kiraya verenin geminin iadesindeki gecikme sebebiyle daha fazla bir zarara uğradığını ispat etmesi durumunda kiracı bu zararı da tazmin etmek durumunda kalır.
Zamanaşımı: TTK madde 1246’ya göre gemi kira sözleşmelerinden doğan bütün alacaklar için 1 yıllık zamanaşımı mevcuttur. Zamanaşımı süresi alacağın muaccel olmasıyla başlar. İzmir’in en iyi avukatı, gemi kira sözleşmeleriyle ilgili taraflara hukuki danışmanlık sağlarlar. Bu sözleşmeler genellikle karmaşık olabilir ve taraflar arasında çıkabilecek uyuşmazlıkları önlemek veya çözmek için profesyonel hukuki rehberlik gerektirebilir. Diğer yazılarımıza göz atmak için linke tıklayabilirsiniz. Stj.Av.Çağla Ersungur Av.Harun Ümit Eren Sosyal Medyada Bizi Takip edin https://www.facebook.com/kapitalhukuk https://twitter.com/kapital_hukuk https://www.instagram.com/kapitalhukuk/ https://tr.linkedin.com/company/kapi%CC%87tal-hukuk    

Son Yazılar

Hukuki Yardım Al

Danışmak istediğiniz her konuda bize ulaşın!

BİZE ULAŞIN