İcra ve İflas işlemleri konusuna girmeden önce; Dünya genelinde ve ülkemizde etkisi devam eden Korona Virüsü (Covid-19) nedeniyle hayat durma noktasına gelmiştir. Bu süreçte devletler salgının yayılmasını engellemek için sokağa çıkma yasağı ve sosyal mesafe sınırlamaları getirmiştir. Böylece salgın ile mücadele edilmeye çalışılmaktadır. Bizim açımızdan ise; Yargı organlarında gerçekleştirilen bazı işlemler bu süreçte kendine özgü şartlar çerçevesinde ve belli süreler boyunca durdurulmuştur.
Yargı erkinin ayrılmaz bir parçası olarak icra ve iflas konusu da bu süreçten etkilenmiştir. Peki bu sınırlamalar ve sınırlamaların kapsamı nelerdir? Bu yazımızda salgının icra ve iflas işlemlerine etkilerini ele almaya çalışacağız.
Covid-19 Sonrası İcra ve İflas İşlemlerindeki Değişiklikler
Pandemi kapsamında icra ve iflas işlemleri için getirilen ilk kısıtlama Cumhurbaşkanlığı kararnamesi(22/03/2020 tarihli İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkındaki Karar) ile İİK md.330 hükmünün ön gördüğü şekilde icra ve iflas işlemlerinin 22/03/2020(bu tarih dahil) tarihinden itibaren 30 NİSAN 2020 tarihine kadar durdurulması oldu. Bu karar geçtiğimiz günlerde 15 HAZİRAN 2020 tarihine kadar uzatıldı.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi(22/03/2020 tarihli İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkındaki Karar)
22/03/2020 tarihinde yayınlanan kararnamede etkinin kapsamı; “COVID-19 salgın hastalığının ülkemizde yayınlanmasını önlemek amacıyla alınan tedbirler kapsamında; bu kararın yürürlüğe girdiği tarihten 30/4/2020 tarihine kadar, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere, yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin durdurulmasına ve bu çerçevede taraf ve takip işlemlerinin yapılmamasına, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınmamasına ve ihtiyati haciz kararlarının icra ve infaz edilmemesine karar verilmiştir.” olarak belirtilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi(22/03/2020 tarihli İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkındaki Karar)
Bununla birlikte 26.03.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Geçici 1. maddesinin 1. fıkrasının b bendi uyarınca;
……. b) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar.
Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilir. Bu kararlar Resmî Gazete’de yayımlanır.
2004 sayılı Kanun ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında;
a) İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmaz,
b) Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir,
c) Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam eder,
ç) İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirler alınır.
26.03.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Yukarıda belirtilen düzenlemeler ışığında söz konusu uzatma yetkisi kullanılmış ve icra ve iflas işlemlerine ilişkin durma hali 15 HAZİRAN 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
Bu düzenlemelerden anlaşılacağı gibi nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri ayrık kalmak koşulu ile icra ve iflas takiplerinin açılması, her türlü haciz istenmesi, paraya çevirme işlemlerinin yapılması, itiraz, itirazın kaldırılması, itirazın iptali vs. işlemlerinin yapılması belirtilen süre içerisinde mümkün olmayacaktır. Aynı şekilde ihtiyati hacizlerin icra ve infazı gerçekleştirilmeyecektir. Bu süreçte yasaklanan işlemlerin gerçekleştirilmesi halinde süresiz şikayet yoluna başvurulabilecektir.
Belirtilen tarihten(22/03/2020) önce yapılmış ve tamamlanmış olan işlemler hakkında ise herhangi bir özel bir durum söz konusu olmayıp bunlar geçerli olarak kalmaya devam edecektir. Örneğin bu tarihten önce açılmış ve kesinleşmiş bir icra dosyasında borçlunun aracına haciz konulmuş ise bu haciz devam edecektir.
Belirtilen tarihten önce bir ihtiyati haciz kararı alınmış ise bu karar 15/06/2020(bu süre tekrar uzatılır ise belirtilecek olan yeni tarihe kadar) tarihine kadar işleme alınamayacak ancak bu sürenin geçmesi ile birlikte karara ilişkin işlemler kaldığı yerden devam edecektir.
Bu süreçte icra takip işlemleri yapılamayacağı için zaman aşımı süreleri de işlemeyecek, aynı şekilde henüz hakkında herhangi bir takip açılmayan alacağa ilişkin zaman aşımı da bu süreçte işlemeyecektir.
Avukat Harun Ümit EREN
