İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 23. madde hükmüne göre: Herkesin işini serbestçe seçme, adaletli ve elverişli koşullarda çalışma izni ve işsizliğe karşı korunma; eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır ancak daha önceki yazılarımızda da belirtildiği üzere Türkiye’nin bu yönünden, son yıllarda özellikle kendisine yakın ya da komşu ülkelerden gelenler için cazibe merkezi olma özelliğini ortaya çıkardığı ve hedef ülke haline geldiği görülmektedir.
Bu sebeple gerek kaçak çalışanların sayısındaki düzensiz artışı düzenlemek, gerekse de yasal yabancı kişilerin çalışma izin ve vizelerini düzenlemek için birtakım düzenleme ve çalışmalara girişilmiş; bahsi geçen düzenleme ve çalışmalar da yabancıların çalışma izni türleri, söz konusu izin türleri için kanunda aranan şartları, başvuru süreçleri, usulü, denetimi ve yargı yolu gibi birden çok sorunu ve akabinde çözüm süreçlerini beraberinde getirmiştir.
ÇALIŞMA İZNİ / ÇALIŞMA VİZESİ NEDİR?
Daha önceki yazımızda detaylı olarak açıklamış olduğumuz yabancıların, Türkiye’de belirli iş kollarında çalışabilmeleri, söz konusu iznin teminine bağlanmıştır.
Buna göre çalışma iznini en açık şekilde, yabancı kişinin Türkiye’de herhangi bir işverenlikte çalışabilmesi için verilen, yabancıya çalışma ve bununla birlikte ikamet izni veren resmi belge olarak tanımlayabiliriz.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca verilmekte olan çalışma izni, geçerli olduğu süreç boyunca ikamet izni yerine de geçmektedir.
Çalışma izni farklı süre ve çeşitlere tabidir. Buna göre:
-Süreli Çalışma İzni
Kural olarak yabancıya belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok 1 yıl geçerli olarak; çalışma izni uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde en çok 2 yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok 3 yıla kadar verilen çalışma iznidir.
-Süresiz Çalışma İzni
Kural olarak Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancıların başvurabildiği çalışma iznidir.
-Bağımsız Çalışma İzni
Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla temin edilen çalışma izni çeşididir.
KİMLER ÇALIŞMA İZNİ ALABİLİR?
Öncelikli olarak bilinmelidir ki başvuracak yabancıların en az 6 aylık süresi ve halen geçerli olmak üzere bir ikamet iznine sahip olmaları şarttır.
Aynı hususla ilgili olarak düzenlenmiş olan kanun hükmü;
a)Türkiye’de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan,
b)Bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya görmekte olan, staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan,
c)Türkiye’de geçici nitelikte hizmet sunumu amacıyla bulunan sınır ötesi hizmet sunucusu yabancıları,
d)Yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan
gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Bu hususta ayrıca belirtilmesinde fayda vardır ki yabancı kişiler kapsamında olan mülteciler ve ikincil koruma statülü yabancılar da kanunda istisnai halleri saklı kalmak üzere çalışma izni alarak çalışabilmektedir.
TURKUAZ KART
Turkuaz Kart uygulaması ülkemizde son dönemlerde yürürlüğe girmiş olup, sahibi olan yabancıya öncelikli olarak üç yıllık daha sonrasında ise süresiz çalışma ve ikamet veren bir belge niteliğindedir.
Turkuaz kart başvurusu yurt içinde doğrudan başvuru sistemi üzerinden, yurt dışında ise yabancı kişinin vatandaşı olduğu veya da yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilcilikleri üzerinden yapılabilmektedir.
Bu uygulama kapsamında en önemli kısım kimlerin turkuaz karta sahip olabileceği hususundadır.
Nitelikli yabancı olmak Turkuaz Kart için aranan en temel şarttır.
Buna göre;
-akademik alanda uluslararası kabul görmüş çalışmaları bulunanlar
-bilim, sanayi ve teknolojide ülkemiz bakımından stratejik kabul edilen bir alanda öne çıkmış olanlar
-ihracat, istihdam veya yatırım kapasitesi olarak ulusal ekonomiye önemli katkı sağlayan veyahut sağlaması öngörülenler
– Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olanlar nitelikli yabancı olarak değerlendirilmektedir.
Bu yazımızda da açıklandığı üzere yabancı işçi istihdamının kontrollü ve hukuka uygun bir şekilde yerine getirilmesi, kayıt dışı çalışma ve istihdamın önüne geçilmesi, işsizliğin önlenmesi ve gerekirse kayıt dışı kazancın Türk ekonomisine kazandırılması gayeleri ile yabancılara imkan tanıyan çalışma izninin sınır, kapsam, koşul, usul ve süreçleri oldukça detaylı bir prosedüre sahip olup; tüm bu prosedürler için hukuki bir danışmanlık almayı gerekli kılmaktadır.
Biz, İzmir Kapital Hukuk ve Danışmanlık olarak tam da bu noktada çalışma vizesi/çalışma izni temini, izin talebini uzatma, süreli çalışma, süresiz ve bağımsız çalışma izni talebinde bulunma, turkuaz kart başvurusunda bulunma ve benzeri konularda sizler için buradayız. Kapital hukuk büromuz ile bu ve benzeri birçok dava, talep ve danışmanlık konusunda detaylı bilgiye ana sayfamızdan ulaşabilirsiniz. Merak ettiğiniz geri kalan birçok konuda ise İzmir Kapital Hukuk Bürosu iletişim bilgilerinden birini tercih ederek bizlere danışabilirsiniz.
Avukat Harun Ümit Eren & Elif Pınar Tolga / İzmir
Sosyal Medyada Bizi Takip edin.
https://www.facebook.com/kapitalhukuk
https://twitter.com/kapital_hukuk
